ходить

ходить, хожу, ходишь несов.

1 юрмоқ, юра бошламоқ, қадам ташламоқ; бормоқ; ребёнок начал ~ бола юра бошлади; после операции он долго не мог ~ у операциядан сўнг узоқ вақт юра олмади;

2 юриб турмоқ, бирор тарзда юрмоқ, ҳаракатда бўлмоқ; ~ по полю даладан юрмоқ; ~ на лыжах чанғида юрмоқ; ~ взад и вперёд у ёқдан-бу ёққа юрмоқ; ~ на цыпочках оёқ учида юрмоқ; ~ под парусами елканлар ёрдамида сузмоқ;

3 қатнамоқ, юрмоқ; поезда ходят по расписанию поездлар жадвал бўйича юради; между Москвой и Ленинградом ходят автобусы Москва билан Ленинград ўртасида автобуслар қатнайди;

4 юрмоқ (соат ҳақида); часы ходят верно соат тўғри юради;

5 (многокр хаживать) бормоқ, қатнамоқ, бориб кўрмоқ (эшитмоқ ва ҳ. к.); ~ в театр театрга бормоқ; ~ на лекции лекцияларга қатнамоқ; ~ по магазинам магазинларга бормоқ; ~ в разведку разведкага бормоқ; ~ на охоту овга бормоқ;

6 (многокр. хаживать) овга бормоқ, ов қилмоқ; ~ на медведя айиқ овига бормоқ;

7 ўтиб юрмоқ, тарқалиб, юрмоқ, тарқалмоқ; книга ходит по рукам китоб қўлдан-қўлга ўтиб юрибди; ходят слухи миш-мишлар тарқалиб юрибди; в городе ходит грипп шаҳарда грипп тарқалиб юрибди;

8 кийиб юрмоқ, тақиб юрмоқ; ~ в шубе шуба кийиб юрмоқ; ~ в сапогах этик кийиб юрмоқ; ~ в очках кўзойнак тақиб юрмоқ; он ходит без галстука у галстуксиз (галстук тақмай) юрибди; ~ неряшливо одетым пала-партиш кийиниб юрмоқ;

9 за кем чем қарамоқ, боқмоқ, қараб турмоқ, парваришламоқ; ~ за больным беморга қарамоқ; ~ за ребёнком болани боқмоқ, болага қарамоқ; ~ за лошадью отга қарамоқ;

10 юрмоқ, сурмоқ, юра (сура) бошламоқ (шахмат, қарта ва ш. к. ўйинларда); ~ пешкой пиёдани юрмоқ (сурмоқ); ~ с козыря кузирдан юра бошламоқ;

11 разг. юрмоқ, ўтмоқ, муомалада бўлмоқ, хизмат қилмоқ; эти деньги ходят всюду бу пуллар ҳамма ерда ўтади; серебро и медь ходят как разменная монета кумуш ва чақа пулни майдалаш учун хизмат қилади;

12 разг. қимирламоқ, чайқалмоқ, силкинмоқ, лорсилламоқ, лопилламоқ; пол ходит под ногами оёқ остида пол лопиллаяпти (қимирлаяпти);

13 прост. бирор кимса бўлмоқ (бўлиб юрмоқ); ~ в старостах староста (оқсоқол) бўлиб юрмоқ; ~ в героях ирон. қаҳрамон бўлиб юрмоқ;

14 бирор тарзда юрмоқ, бирор ҳолатда бўлмоқ; ~ повеся нос бурунни осилтириб (хафа бўлиб) юрмоқ; с утра хожу голодной эрталабдан бери оч юрибман;

15 (сов. сходить) разг. ҳожатга бормоқ, ёзилмоқ; по миру ~ тиламчилик қилмоқ, гадойлик қилиб юрмоқ; ~ гоголем олифта бўлиб юрмоқ; ~ ходуном см. ходун; ~ на голове см. голова; ~ (или стоять) на задних лапках перед кем см. лапка; по струнке ~ см. струнка.