живой

жив/ой, -ая, -ое

1 тирик, жонли; ~ая рыба тирик балиқ; остаться в ~ых тирик қолмоқ, соғ-саломат қолмоқ. омон қолмоқ; ловить зверя ~ым ҳайвонни тириклайин тутмоқ;

2 жон эгаларига оид; жонли; органик; ~ая природа жонли табиат; ~ая изгородь яшил девор (ўсимликлардан иборат иҳота); ~ые цветы табиий гуллар;

3 ҳаётда, ҳақиқатда мавжуд (бор) бўлган, ҳаётдан олинган. ҳаётий, чин, ҳақиқий; ~ые герои романа романнинг ҳаётий (ҳаётдан олинган) қаҳрамонлари; изобразить ~ых людей ҳаётда (ҳақиқатда) бор одамларни тасвирламоқ; ~ая действительность ҳақиқий воқелик;

4 жонли, қайноқ, одам қайнаган, гавжум; Самым ~ым местом [в Заполье] являлся старый гостиный двор (Мамин-Сибиряк) [Запольеда] энг гавжум (одам қайнаган) жой эски раста эди;

5 перен. жўшқин. жўш (мавж) уриб, тўлқинланиб турган, ҳаракатдаги;

6 питрак, тийрак, жонли, тез, илдам, чаққон, серкғайрат, серҳаракат; шўх; ~ой ребёнок шўх бола, тийрак бола;

7 яққол, жонли, ифодали, таъсирчан, қизиқарли; ~ой рассказ жонли ҳикоя, қизиқарли ҳикоя; ~ое лицо жонли чеҳра; ~ой взгляд жонли (маънодор) қараш;

8 қизғин, жўшқин, руҳли; ~ая торговля қизғин савдо; ~ая беседа қизғин суҳбат;

9 муҳим ҳаётий аҳамиятга эга бўлган, ҳаёт талабларига жавоб берадиган, ҳаётий, амалий; ~ое начинание ҳаётий (амалий) ташаббус;

10 зўр, кучли. қаттиқ, ўткир; ~ой интерес зўр қизиқиш;

11 фикри-зикри бирор нарсада бўлган; бирор нарсага умид боғлаган, ишонган; он ~ одной надеждой у умид билангина тирик, у фақат биргина умид билан яшайди; чем он ~? у нимага ишонади?; у нима билан кун кечиради?;

12 унутилмаган, ҳали ёдда бўлган; тирик, барҳаёт; студенческие годы всё ещё ~ы в его памяти студентлик йиллари ҳали унинг ёдида; он ещё ~ у барҳаёт; ✦ жив-здоров соғ-саломат; ~ая сила 1) иш кучи (одамлар ва от-уловлар); 2) воен. солдат ва офицерлар; 3) физ. уст. жонли куч, кинетик энергия; ~ой инвентарь от-улов; ~ого места нет (или не осталось) соғ жойи қолмади; урилмаган (шикастланмаган) жойи қолмади, дабдала бўлди; ~ая вода обиҳаёт, ҳаёт суви (эртакларда); ~ое предание аждоддан авлодга ўтиб келаётган нақл, ривоят, достон, афсона; ~ой вес моднинг тирик вазни; ~ой портрет чей бировнинг айни ўзгинаси, худди ўзи; ~ой ум ўткир ақл; ~ой язык жонли (амалдаги) тил; на ~ую нитку омонат, амал-тақал қилиб, наридан-бери; задеть за ~ое қалтис (нозик) еридан ушламоқ, қаттиқ тегмоқ; ни ~ ни мёртв серрайиб (тахта бўлиб) қотиб қолган (қўрқув ва ҳ к дан).