гореть

гор/еть несов.

1 (сов. сгореть) ёнмоқ, куймоқ; лес ~ит ўрмон ёнаяпти, ўрмонга ўт кетди; дрова ~ят в печке печкада ўтин ёнаяпти;

2 ёнмоқ, ёниб турмоқ; ёқиқ (ёқилган) бўлмоқ; все лампочки ~ят ҳамма лампочкалар ёниб турибди; примус ~ит примус ёнаяпти, примус ёқиқ (ёқилган); печь ~ит печка ёқилган;

3 қаттиқ, иситмаламоқ, ёнмоқ; жизилламоқ; больной весь ~ит касал ёниб ётибди; рана ~ит яра жазиллашяпти;

4 қизармоқ, ловулламоқ; щёки от мороза ~ят юз совуқдан қизариб кетди (кетган); уши ~ят қулоқлар ловуллаяпти (лавлаги бўлиб кетди); голова ~ит бошим қизиб кетяпти;

5 ёнмоқ, чақнамоқ, ярқирамоқ; заря ~ит тонг ярқиради, шафақ ёнмоқда; глаза ~ят от радости севинчдан кўзлари чақнаб кетди; Штыки ~ят под солнцем юга (Лермонтов) Жануб қуёши нурида милтиқ найзалари ярқирамоқда;

6 перен. чем ёнмоқ, ўртанмоқ; куймоқ; ~еть ненавистью ғазаб ўтида ёнмоқ, қаттиқ нафратланмоқ, нафрати (ғазаби) тўлиб тошмоқ; ~еть желанием истак ўтида ёнмоқ; қаттиқ истамоқ, ~еть любовью ишқ ўтида куймоқ, ўртанмоқ;

7 (сов. сгореть) перен. от чего қизармоқ, ёнмоқ, қизариб кетмоқ; ~еть от стыда уялганидан қизариб кетмоқ, уятидан қизармоқ;

8 (сов. сгореть) қаттиқ берилмоқ, жон-дили билан киришмоқ; ~еть на работе ишга астойдил берилиб кетмоқ;

9 (сов. сгореть) қизимоқ, қизиб буғриқмоқ, чиримоқ. ёнмоқ; хлеб ~ит в копнах ғарамланган буғдой қизиб чирий бошлабди;

10 на ком-чём разг. тезда йиртилиб, титилиб кетмоқ; обувь ~ит на нём унга пойабзал чидамайди;

11 (сов. сгореть) разг. бекор бўлиб қолмоқ, куймоқ, куйиб қолмоқ; путёвка ~ит путёвка куйиб қолаяпти; ✦ душа (или сердце) ~ит у кого ачинади, ичи (юраги) ачийди; не ~ит ошиқувга ҳожат йўқ, шошилинч эмас, шошилмаса ҳам бўлади; земля ~ит под ногами у кого 1) оёғи ерга тегмайди (тезлигидан); 2) оёғи куйган товуқдек типирчилаб қолди; работа (или дело) ~ит (в руках) у кого қўли-қўлига тегмайди, жуда тез иш қилади; гори всё огнём! прост. менга деса ёниб кетмайдими!; менга бари бир!