глаз

глаз м, мн. глаза

1 кўз; правый ~ ўнг кўз; чёрные ~а қоп-қора кўз(лар);

2 кўз қараши, қараш, боқиш, назар, нигоҳ, кўз; встретиться ~ ами кўзи кўзига тушмоқ; окинуть ~ами назар ташламоқ, кўз югуртирмоқ; провожать ~ами орқасидан қараб кузатиб қолмоқ;

3 мн. ~а кўриш қобилияти, кўриш, кўз; у него хорошие ~а унинг кўзи яхши (кўради), унинг кўзи ўткир; лишиться ~ кўзи ожиз бўлиб қолмоқ, кўздан қолмоқ;

4 ед. ~ какой и кого кўз (кўра билиш, фаҳмлаш, фарқлаш қобилияти); у него опытный ~ унинг кўзи пишган (яъни ҳар нарсани бир кўрганда билади); верный ~ адашмайдиган кўз;

5 перен. ед. ~ разг. кўз-қулоқ бўлиб туриш, назорат, қаров; тут нужен ~ да ~ бу жойда ҳамма вақт кўз-қулоқ бўлиб туриш керак; у семи нянек дитя без ~у посл. қўйчивон кўп бўлса, қўй ҳаром ўлади (букв. қаровчи еттита бўлса, бола қаровсиз қолади, сансалор бўлади); хозяйский ~ хўжаликка омиллик, омилкорлик; ✦ в ~ах чьих 1) назарида; фикрича; 2) то же, что на ~ах; в ~а говорить бетига айтмоқ, тўппа-тўғрисини ўзига айтмоқ; дурной ~ ёмон кўз; хоть ~ выколи зим-зиё, қоп-қоронғи, тим қоронғи, ҳеч нарса кўринмайди; не попадаться на ~а кому кўзига кўринмаслик, кўзидан нарироқда бўлиш, юриш; отвести ~а кому кўзини шамғалат қилмоқ, чалғитмоқ; не показывать ~ куда бирор жойда кўринмаслик, камнамо бўлиш; бирор жойга бормай (келмай) қўйиш; закрывать ~а на что кўз юммоқ, ўзини кўрмасликка солмоқ; бросаться в ~а кўзга ташланмоқ; смеяться в ~а безрайиб туриб кулмоқ, масхара, мазах қилмоқ; попасться на ~а кўриниб қолмоқ, дуч келмоқ, йўлиқмоқ, кўзга чалинмоқ; на ~ах чьих или у кого кўз ўнгида, кўз олдида; за ~а орқасидан, ўзи йўғида; за ~а довольно разг. бас, етади; ортиғи билан етади; на ~ кўз чама билан, чамалаб; ни в одном ~у сира, ҳеч, асло; с ~у на ~ юзма-юз, бетма-бет; с пьяных ~ мастлик билан, кайф билан, мастликда; не в бровь, а (прямо) в ~ худди ўзига, боплаб (айтмоқ, гап қилмоқ); куда ~а глядят бош оққан томонга; смотреть на что чьими ~ами ёт кўз билан қарамоқ, ўз мустақил фикрига эга бўлмаслик.