да


да I частица
1 тасдиқ, розилик ва ш. к. маъноларни билдиради: ҳа; ҳа шундай, худди шундай, балли; все пришли? - Да ҳамма келдими? - ҳа; вы тоже там будете? - Да, конечно у ерда сиз ҳам бўласизми? - ҳа, албатта; да, я согласен ҳа, мен розиман; да, мне это не нравится худди шундай, бу менга ёқмайди (ёқмаяпти);
2 ҳайрат, таажжубни билдиради; шундайми?; ростданми?; йўғ-э; он уехал. - Да? А я не знал у жўнаб кетди. - Ростданми? Мен бехабар қолибман;
3 шундайми?, шундай эмасми?, а?; ты приедешь, да? сен келасан, а?; он выздоровел, да? у соғайиб кетган, а?; он совсем ушёл, да? у бутунлай кетди (кетган), шундайми?;
4 ҳа, айтгандай; айтмоқчи; дарвоқе; да, ещё одна новость ҳа, айтгандай, яна бир (битта) янгилик; да, чуть не забыл дарвоқе, унутаёзибман;
5 разг. фикрни, гапни кучайтириш учун хизмат қилади; да не может быть! қўйсангиз-чи, бўлмаган гап!; куда идти? - Да прямо! Ќандай юриш (бориш) керак? - Тўппа-тўғрига!;
6 разг. ҳа; нима дейсиз; лаббай; Иван Иванович!-Да? Иван Иванович! - ҳа, нима дейсиз?;
7 разг. шубҳа, ишонмаслик каби маъноларни билдиради; Я куплю тебе игрушку. - Да, купишь! Мен сенга ўйинчоқ олиб бераман. - ҳа, олиб берасиз! Олиб бериб бўпсиз!;
8 тилак, буйруқ ёки ундов маъносини билдиради; Да здравствует Советская Армия! Яшасин Совет Армияси!; да будет мир! яшасин (бор, омон бўлсин) тинчлик!; да будет вам известно, что ... сизга маълум бўлсинки... шуни билиб қўйингки..., ахборингиз учун...; вот это да! разг. ана бу (ниси) қойил! иш (гап, нарса ва ҳ. к.) деган ана шундай бўлибди-да!; ну да! 1) ҳа; ҳа шундай; ты уходишь? - Ну да!; сен кетаяпсанми (кетмоқчимисан)? - ҳа, кетаяпман?, 2) наҳотки, йўғ-э; қўйсангиз-чи; он хочет тебя видеть. - Ну да? у сени кўрмоқчи, - Наҳотки?
да II союз
1 соед. ва, билан, ҳам; я да ты мен ва сен, мену сен, мен билан сен; день да ночь - сутки прочь! погов. бир кечаю-бир кундуз - бир сутка ўтди демакдир; купил книгу да ещё кое-что китоб ва бошқа нарсалар олдим;
2 противит. бироқ, лекин, аммо; -са ҳам...; я написал бы, да у меня времени нет мен ёзар эдим-у, бироқ вақтим йўқ; мал золотник, да дорог погов. ўзи бир мисқолу, аммо қадри баланд; да и разг. охири, ниҳоят; думал, думал да и надумал ўйлаб-ўйлаб охири топгани(м) шу бўлди; да и только разг. нуқул, ҳадеб, фақат; холос; вассалом; ребёнок не спит, да и только бола сира ухламайди, вассалом; плачет, да и только йиғлагани-йиғлаган; нуқул йиғлайди, ҳадеб йиғлайверади, йиғлайди холос.

Рўйхатга қайтиш