чёрт


чёрт м, мн . черти, р. -тей
1 шайтон, иблис (диний тасаввурда);
2 прост. иблис, жин, аблаҳ, ифлос (сўкиш сўзи); Она вскипела, назвала его дураком и старым ~ом... (Л. Толстой) У (аёл) қизишиб кетиб, уни аҳмоқ ва қари шайтон деб сўкди;
3 в знач. нареч. ~ом прост. йигитларча, олифталарча, ўктамлик билан, абжирлик билан; ~ом заломить шапку шапкани олифталарча кийиб олмоқ; ~ом подскочить лип этиб бормоқ (келмоқ), шамолдай тез югурмоқ; ✦ не так страшен ~, как его малюют посл. (л. м. шайтон, одамлар тасвирлаганидек, қўрқинчли эмас) ҳақиқатда эса у киши (ёки иш масала) одамлар ўйлагандек жуда ҳам даҳшатли (ёки хавфли) эмас; бежать как ~ от ладана Азроил қувгандек (қўрққанидан жон ҳолатда югурмоқ; всё к ~у пошло разг. барчаси беҳуда (зое) кетди; расвойи-раддибало бўлди; послать к ~у (или ко всем чертям) разг. уришиб (сўкиниб) қувиб юбормоқ, ҳайдаб юбормоқ; билганингни (қўлингдан келганини) қил, деб жўнатиб юбормоқ; ~ возьми (дери, подери, побери) разг. жин урсин!; оббо к ~у!, к чертям!, к чертям собачьим! прост. жин урсин!, оббо!; қандай! бемаънилик!; (для) какого ~а!; за каким (коим) ~ом, на кой ~, на ~а прост. нега, нима учун; нима кераги бор; сира краги йўқ; до ~а прост. 1) жуда кўп; 2) кучли даражада, ғоятда; устал до ~а жуда (ғоятда) чарчадим; к ~у на рога (или на кулички) и к ~у на рогах (или на куличках) разг. бир тупканинг тагида, жуда узоқда (см. кулички); ни черта нет прост. ҳеч бало (ҳеч вақо) йўқ, ҳеч нарса йўқ; ни к ~у не годится прост. ҳеч балога ярамайди, ҳеч нарсага ярамайди; бўлмағур нарса; полететь к ~у беҳуда кетмоқ; чем ~ не шутит разг. ажаб эмас, хеч гап эмас (бўлиши мумкин); чертям тошно разг. илон пўст ташлайди; ~ его знает разг. ким билади, қайдам; тушунолмайман; ~ знает что (или ~-те что) разг. ким билсин!; ~-те где разг. қаердалиги номаълум, ким билади қаердалигини, қаердалигини ким билсин; ~ не брат кому разг. см. брат; (сам) ~ ногу сломит разг. ўта чалкаш, мияни қотирадиган, тушуниб бўлмайдиган; ажи-бужи; что за ~! разг. нима бало, бу қанака гап!; ~а с два прост. сира бунақа эмас, бўлмаган гап; қаёқда, ҳеч; ~а лысого получишь! прост. олиб бўпсан!, ҳеч нарса олмайсан!; ~ с ним! прост. майли, шундай қолса-қолар, шундай бўлса-бўлар; билганини қилаверсин, иши(миз) йўқ.

Рўйхатга қайтиш