белый

1 оқ; ~ая бумага оқ қоғоз; ~ый флаг оқ байроқ; ~ый как полотно бўздай оқ; ~ые руки оппоқ қўллар;

2 оқ; рангсиз; ~ое вино оқ вино; ~ый хлеб оқ нон;

3 оқ бадан, оқ тана, оқ; ~ая раса оқ ирқ;

4 уст. и обл. озода, меҳмон кутиладиган; ~ая половина избы уйнинг озода (меҳмон кутиладиган) қисми;

5 оқ гвардияга, оқ гвардиячиларга оид; ~ый террор оқ гвардиячилар террори; ~ая армия оқ гвардиячилар армияси;

6 в знач. сущ. ~ые мн. 1) оқлар, оқ гвардиячилар; 2) оқ танлилар; ~ые и цветные оқ танлилар ва ранглилар;

7 в знач. сущ. ~ые мн. шахм. оқлар, оқ фигуралар (доналар); ~ые начинают юриш оқлардан; ~ые сдались оқлар енгилдилар, оқлар таслим бўлдилар;

8 баъзи номлар таркибига киради; ~ая куропатка оқ каклик; ~ый медведь оқ айиқ; ~ый гриб оқ қўзиқорин, оқ замбуруғ; ~ая акация оқ акация; ✦ ~ый уголь оқ кўмир (сув энергияси ҳақида); ~ая кость ирон. оқсуяк, зодагон (дворянлар ҳақида); ~ая горячка алкоголизм оқибатидаги оғир руҳий касаллик; ~ая смерть (қип-қизил) офат (наркотик моддалар ҳақида); торговцы ~ой смертью офатфурушлар, наркотикфурушлар, нашафурушлар; ~ое духовенство оқ руҳонийлар (монахликни қабул қилмаган руҳонийлар); ~ое каление 1) тех. қизиб оппоқ оқариш; 2) перен. қаттиқ жаҳли чиқиш, хуноба; довести до ~ого каления кого қаттиқ жаҳлини чиқармоқ, хуноб қилмоқ, тутақтирмоқ; ~ое мясо оқ гўшт (бузоқ ёки товуқ гўшти); ~ые ночи оқ тун (Шимолда бўладиган ёруғ тунлар); ~ые стихи лит. оқ шеър, қофиясиз шеър; на ~ом свете ёруғ дунёда; среди (средь) ~а дня разг. куппа-кундузи; ~ый билет разг. оқ. билет, оқ гувоҳнома (ҳарбий хизматдан озод этилганлик ҳақидаги гувоҳнома); чёрным по ~ому равшан, очиқ-ойдин; ~ыми нитками шито оқ ип билан тикилган; (очиқ кўриниб турган, ҳаммага аён нарса ҳақида); ~ая ворона оқ қарға (бирор муҳит учун бегона, бошқалардан ажралиб турадиган одам ҳақида); ~ым = ~о разг. оппоқ; сутдек оппоқ; ~ые пятна (или места) оқ доғлар, оқ жойлар; 1) ҳали текширилмаган, ўрганилмаган жойлар; 2) ҳали ўрганилмаган, ечилмаган масалалар; принимать ~ое за чёрное оқни қора деб билмоқ; тўғри нарсани нотўғри деб ҳисобламоқ.